Δειλιάζω να αποχαιρετίσω το 2020. Σα να συνήθισα στη μουτρωμένη, αδυσώπητη συμπεριφορά του και φοβάμαι να κάνω το επόμενο βήμα προς την αλλαγή, τη γλύκα των πραγμάτων, τη γαλήνη και την εν δυνάμει ελευθερία.
Όσοι δεν στενοχωρήθηκαν από λίγο έως πολύ αυτήν τη χρονιά, όσοι δεν αντιμετώπισαν δυσκολίες, οικονομικές αναταράξεις, αρρώστια και εμπόδια, όσοι δεν έβαλαν κιλά απ' το ψωμί που φούρνιζαν οι ίδιοι πλέον καθημερνά, όσοι δεν έλιωσαν ό,τι φόρμα και πιζάμα βρισκόταν σπίτι τους, όσοι δεν διάβασαν τουλάχιστον 50 βιβλία, δεν είδαν όλες τις σειρές του NETFLIX και δεν γυμνάστηκαν μέσω zoom, όσοι δεν πεθύμησαν τα ταξίδια και τους φίλους τους, όσοι δεν αγάπησαν ή μίσησαν λίγο περισσότερο τον εαυτό τους και τους άλλους, όσοι δεν φλέρταραν και τελικά δεσμεύτηκαν με ένα κατοικίδιο, όσοι δεν εξοικειώθηκαν με τη σιωπή, την ακινησία, την αδράνεια και τη μοναξιά, όσοι δεν έλιωσαν τρία ζευγάρια αθλητικά από το περπάτημα, όσοι δεν εμπιστεύτηκαν την επιστήμη, τους ανθρώπους, τον Θεό και το άγνωστο, όσοι δεν φόρεσαν ιατρική μάσκα και όσοι δεν απέκτησαν κάτι από το σύνδρομο της Στοκχόλμης μετά από όλα αυτά, μάλλον δεν κατοικήσανε στον πλανήτη Γη.
Το 2020 αυτό που χρειάστηκε αρκετά συχνά, ήταν απλά να σταθούμε υπομονετικά ή ανυπόμονα ακίνητοι, κυριευμένοι απ' το σοκ και το δέος που επέβαλαν πρωτόγνωρες καταστάσεις αλλά και ανθρώπινες συμπεριφορές. Ωστόσο, όταν παραμένεις ακίνητος, μπορείς να οδηγηθείς στην τέχνη της ηρεμίας και της γαλήνης, αφού όμως πρώτα περάσεις από τη γειτονιά του φόβου, της αμφιβολίας και της εγκατάλειψης.
Εδώ και πολλές δεκαετίες έχουμε ταυτίσει την κάθε είδους υπερκινητικότητα με την ζωή την ίδια. Αν δεν υπερκινείται το σώμα, το μυαλό, η πληροφορία, το χρήμα, η ενέργεια γενικότερα, δεν ζούμε. Και το 2020 χρειάστηκε να πατήσουμε το pause. Ενδεχομένως πατήσαμε και το rewind. Όσοι αγναντεύουν πλέον την παιδική τους ηλικία από κάποια απόσταση, είχαν τη δυνατότητα, αν όχι την υποχρέωση να αναλογιστούν, για να μπορέσουν να ξαναπατήσουν το play. Το fast forward, ίσως να συνειδητοποίησαν πως δεν οδηγεί πουθενά.
Στις αρχές της συγκεκριμένης χρονιάς βρέθηκα στο Suffolk της Αγγλίας συμμετέχοντας σε ένα δεκαήμερο σεμινάριο διαλογισμού Vipassana. Από στις συγκλονιστικότερες εμπειρίες της ζωής μου: ξυπνάς στις 4 τη νύχτα , ή το πρωί/όπως το πάρει κανείς και από κει κι έπειτα ΚΑΘΕΣΑΙ μέχρι τις 9 το βράδυ. Στις 9:30 κοιμάσαι ήδη. Πτώμα. Παίρνεις πρωινό στις 6:30, "ξεκουράζεσαι" για μια ώρα, τελευταίο γεύμα στις 11:30 το πρωί, κατά τις 3 μια ωρίτσα ΑΡΓΟ περπάτημα και στις 6:30 το απόγευμα, ένα φρούτο και τσάι. Όλες τις υπόλοιπες ώρες κάθεσαι με καμιά εκατοστή ακόμα άτομα στην απόλυτη σιγή και παρακολουθείς την αίσθηση που προκαλεί η αναπνοή σου στην άκρη της μύτης σου, στο επάνω μέρος των χειλιών σου: κρύο, ζέστη, γαργάλημα, φαγούρα κοκ. Απλά το παρατηρείς. Χωρίς να αντιδράς. Αυτό για τις τρεις πρώτες μέρες. Την τέταρτη, θέλεις απλά να σηκωθείς να φύγεις. Τελικά, επειδή έχεις δεσμευτεί απέναντι στον εαυτό σου ότι θα συμπληρώσεις το δεκαήμερο και θα πάρεις το μάθημα που θέλει να σου δώσει, μένεις. Κι έτσι τις επόμενες επτά μέρες συνεχίζεις να παρακολουθείς τις ανάλογες αισθήσεις σε ολόκληρο το σώμα σου, σκανάροντάς το. Π.χ για ένα λεπτό παρατηρείς ότι αισθάνεσαι φαγούρα στον δεξή σου ώμο αλλά, αν στη συνέχεια μεταφέρεις την προσοχή σου στον αριστερό σου ώμο, εκστασιασμένος ανακαλύπτεις ότι ο δεξής δεν σε τρώει πια και μάλιστα χωρίς καν να τον έχεις ξύσει.
Για να μην τα πολυλογώ, το μάθημα είναι "τα πάντα ρει". Και είναι ένα μάθημα που απαιτεί καθημερινή πρακτική, όχι ένα δεκαήμερο κι έξω απ' την πόρτα. Επίσης δεν είναι κόλπο ζόρικο που κάνουν μόνο στις Ινδίες ή στο Άγιο Όρος. Το εγκαθιστάς στη ζωή σου και αν έχεις την υπομονή, το βιώνεις όχι μόνο κυριολεκτικά στο πετσί σου αλλά το μεταφέρεις στο μυαλό σου και τελικά στην ψυχή σου, μήπως και καταφέρεις επιτέλους να απελευθερωθείς από την πεποίθηση ότι δεν επιτρέπεται να χάσεις οτιδήποτε διαθέτεις. Είτε αυτό λέγεται υγεία, ευημερία, άνθρωποι. Σε καμία περίπτωση δεν ισχυρίζομαι πως είναι ανώδυνο να χάνεις υγεία, ευημερία, ανθρώπους. Όχι, δεν είναι καθόλου ευχάριστο. Είναι σοκαριστικό, αν και γνωστό, προκαθορισμένο και απόλυτα βέβαιο.
Όμως, αν αποδεχτούμε την αδιαπραγμάτευτη αλήθεια "όλα περνάνε", δίνουμε στον εαυτό μας την δυνατότητα να ζήσει μια ζωή όχι στα άκρα, όχι μόνον στο ύψος ή στο βάθος αλλά στο ενδιάμεσο: στην ισορροπία και άρα στη γαλήνη.
Το 2020 τελείωσε. Ήταν μοναδικό σχολείο και ίσως να ακούγεται οξύμωρο αλλά ας το το ευχαριστήσουμε με ευγνωμοσύνη για την καινούργια μας ποιότητα. Και το 2021 ας είναι ανάλαφρο. Ευγενικό. Καλοσυνάτο. Ολοκαίνουργο! Σαν εμάς.
